Παθήσεις Πνευμονικής Βαλβίδας

Η πνευμονική βαλβίδα βρίσκεται στη δεξιά κοιλία και την αρτηρία που μεταφέρει το αίμα στους πνεύμονες (πνευμονική αρτηρία). Το αίμα μεταφέρεται προς τους πνεύμονες για να εμπλουτιστεί με οξυγόνο και να το μεταφέρει στο υπόλοιπο σώμα. Οι παθήσεις της πνευμονικής βαλβίδας εμποδίζουν τη ροή του αίματος από την καρδιά προς τους πνεύμονες.

Η πνευμονική βαλβίδα μπορεί να παρουσιάζει στένωση, ανεπάρκεια ή ατρησία. Οι παθήσεις της πνευμονικής βαλβίδας είναι σε μεγάλο βαθμό συγγενείς ανωμαλίες που υπάρχει στα άτομα από τη γέννησή του.

 

Στένωση πνευμονικής βαλβίδας

Η πνευμονική βαλβίδα που παρουσιάζει στένωση, εμποδίζει την κατάλληλη ποσότητα αίματος να περάσει προς τους πνεύμονες, που συνήθως είναι συγγενής ανωμαλία. Ως επίκτητη πάθηση εμφανίζεται σε ενήλικες ασθενείς ως επιπλοκή άλλης πάθησης. Η στένωση μπορεί να διακρίνεται σε μικρή, μεσαίου ή μεγάλου βαθμού και συχνά απαιτείται χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπισή της με πολύ καλά αποτελέσματα.

Η εκδήλωση των συμπτωμάτων εξαρτάται από τη σοβαρότητα της στένωσης. Ατομα με μικρή στένωση μπορεί να μην έχουν συμπτώματα ενώ με μεγαλύτερου βαθμού στένωση μπορεί να παρουσιάζουν τα εξής συμπτώματα:

• Φύσημα
• Δύσπνοια
• Στηθάγχη
• Λιποθυμία (συγκοπτικό επεισόδιο)
• Κόπωση

 

Αιτίες εμφάνισης

Οπως είδαμε ήδη, η στένωση της πνευμονικής βαλβίδας αποτελεί συνήθως μια συγγενή ανωμαλία της καρδιάς. Η πνευμονική βαλβίδα αποτελείται από τρεις πτυχές που σε κάθε χτύπο της καρδιάς, ανοίγουν προς την κατεύθυνση της κυκλοφορίας του αίματος και επιτρέπουν την ομαλή ροή του προς τους πνεύμονες. Ομως, όταν υπάρχει στένωση, μία ή περισσότερες πτυχές μπορεί να είναι ελαττωματικές ή παχείς ή ενοποιημένες. Τότε, η βαλβίδα δεν ανοίγει κανονικά εμποδίζοντας τη ροή του αίματος.

Επίσης, η στένωση της πνευμονικής αρτηρίας μπορεί να οφείλεται σε όγκους ή σε εκδήλωση ρευματικού πυρετού ή στο σύνδρομο Noonan.

 

Επιπλοκές

Η σοβαρού βαθμού στένωση της πνευμονικής βαλβίδας παρουσιάζει τις εξής επιπλοκές:

• Λοίμωξη. Οι άνθρωποι που έχουν στένωση της πνευμονικής βαλβίδας παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ενδοκαρδίτιδας.
• Υπερτροφία της δεξιάς κοιλίας. Λόγω της στένωσης, η δεξιά κοιλία εργάζεται εντατικότερα κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται ο όγκος της δεξιάς κοιλίας και τα τοιχώματα να σκληραίνουν.
• Καρδιακή Ανεπάρκεια.
• Αρρυθμία. Πολύ συχνό σύμπτωμα σε ανθρώπους με ανεπάρκεια της πνευμονικής βαλβίδας.

 

Θεραπεία

Ο βαθμός στένωσης μετράται βάσει της διαφοράς πίεσης ανάμεσα της δεξιάς κοιλίας και της πνευμονικής αρτηρίας. Συνήθως επεμβατικά αντιμετωπίζονται οι σοβαρότερες περιπτώσεις. Ανάλογα με το βαθμό στένωσης επιλέγεται η βαλβιδοπλαστική με μπαλόνι ή η χειρουργική αντιμετώπιση.

 

Βαλβιδοπλαστική με μπαλόνι

Η τεχνική αυτή πραγματοποιείται στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο. Ο επεμβατικός καρδιολόγος εισάγει τον καθετήρα από το πόδι. Οταν ο καθετήρας φθάσει στη πνευμονική βαλβίδα, ο ιατρός φουσκώνει το μπαλόνι που βρίσκεται στην άκρη του καθετήρα και ανοίγει τη βαλβίδα. Στη συνέχεια, αφαιρείται ο καθετήρας. Πιθανή επιπλοκή είναι η παλίνδρομη κίνηση του αίματος από την πνευμονική βαλβίδα.

 

Χειρουργική αντιμετώπιση

Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ο χειρουργός είτε διορθώνει τη βαλβίδα είτε την αντικαθιστά με τεχνητή βαλβίδα. Αν υπάρχουν κι άλλες συγγενείς ανωμαλίες, ο χειρουργός μπορεί να αποκαστήσει κι αυτές.

 

Οδηγίες για τον ασθενή

Προληπτική λήψη αντιβιωτικών

Οι ασθενείς με στένωση της πνευμονικής βαλβίδας δεν κρίνεται απαραίτητο να λαμβάνουν αντιβίωση πριν από κάθε επεμβατική, οδοντιατρική ή άλλη χειρουργική πράξη. Αν έχετε κάνει επέμβαση αντικατάστασης της πνευμονικής βαλβίδας, θαπρέπει να λαμβάνετε προληπτικά αγωγή με αντιβίωση.

Γενικότερα, οι ασθενείς που βρίσκονται σε κίνδυνο να εμφανίσουν ενδοκαρδίτιδα όπως εκείνοι που πάσχουν από άλλα καρδιακά νοσήματα ή που έχουν τεχνητές βαλβίδες ή που έχουν κάνει επέμβαση επιδιόρθωσης βαλβίδας με τη χρήση προσθετικών υλικών θα πρέπει να λαμβάνουν προληπτικά αντιβίωση σε περίπτωση οδοντιατρικής ή άλλης χειρουργικής πράξης.

Τρόπος ζωής

• Διακοπή καπνίσματος
• Ακολουθήστε υγιεινή διατροφή. Θα πρέπει να αποφεύγετε την κατανάλωση αλατιού και λιπαρών τροφών. Προτιμήστε φρούτα, λαχανικά, ψάρια, γαλακτοκομικά με χαμηλά λιπαρά & δημητριακά ολικής άλεσης.
• Διατηρήστε το ιδανικό βάρος
• Ασκηθείτε αφού πρώτα λάβετε τις κατάλληλες οδηγίες από τον ιατρό σας.

Να θυμάστε ότι θα πρέπει να επισκέπτεστε τακτικά τον ιατρό σας.

 

Στένωση πνευμονικής βαλβίδας και εγκυμοσύνη

Οι γυναίκες που πάσχουν από μικρού ή μέτριου βαθμού στένωση της πνευμονικής βαλβίδας συνήθως δεν έχουν πρόβλημα στην εγκυμοσύνη. Οι γυναίκες με σοβαρού βαθμού στένωση, εμφανίζουν μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία του καρδιολόγου και του γυναικολόγου σας.

 

Ατρησία πνευμονικής βαλβίδας

Η ατρησία της πνευμονικής βαλβίδας είναι συγγενές νόσημα. Η πνευμονική βαλβίδα δεν έχει σχηματιστεί σωστά αφού ιστός καλύπτει το άνοιγμα της βαλβίδας και δεν επιτρέπει την κυκλοφορία του αίματος. Ποσότητα αίματος φθάνει στους πνεύμονες μέσω άλλων φυσικών οδών που υπάρχουν στο ανθρώπινο σώμα κατά τη διάρκεια της κυοφορίας και κλείνουν λίγο μετά τη γέννηση. Τα βρέφη που πάσχουν από πνευμονική ατρησία διακρίνονται από το χρώμα τους που έχει μπλε απόχρωση (κυάνωση) καθώς το σώμα δεν λαμβάνει επαρκώς οξυγονωμένη ποσότητα αίματος. Δεν υπάρχει γνωστή αιτία δημιουργίας της ατρησίας. Μόλις αντιληφθείτε το πρόβλημα, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε Παιδοκαρδιολόγο.

 

Συμπτώματα

Αν ένα βρέφος πάσχει από πνευμονική ατρησί, τα συμπτώματα θα γίνουν γρήγορα αντιληπτά. Το παιδί μπορεί να εμφανίσει:

• Κυάνωση
• Γρήγορη αναπνοή ή δύσπνοια
• Κόπωση
• Δυσκολία στην πρόσληψη τροφής
• Χλωμάδα

 

Παράγοντες κινδύνου

Οπως είδαμε δεν είναι γνωστή η αιτία για τη δημιουργία της ατρησίας. Ομως, υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τις πιθανότητες ένα παιδί να γεννηθεί με συγγενές νόσημα, όπως

• Η κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης,
• Η μητέρα να πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη που είναι αρρύθμιστος,
• Η μητέρα να έχει νοσήσει από ερυθρά ή άλλο νόσημα στους πρώτους μήνες της εγκυμοσύνης,
• Η μητέρα να πάσχει από ερυθυματώδη λύκο,
• Ένας από τους γονείς να πάσχει από συγγενές καρδιακό νόσημα,
• Η χρήση ορισμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων από τη μητέρα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

 

Επιπλοκές

Η ατρησία της πνευμονικής –αν δεν αντιμετωπιστεί – είναι μοιραία για το παιδί. Επίσης, οι ασθενείς με ατρησία κινδυνεύουν από ενδοκαρδίτιδα.

Θεραπεία

Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται από τη σοβαρότητα της κατάστασης της υγείας του παιδιού. Αρχικά μπορεί να δοθεί ενδοφλέβια αγωγή με προσταγλαδίνη που εμποδίζει το κλείσιμο του αρτηριακού πόρου ώστε οι ιατροί να έχουν περισσότερο χρόνο να μελετήσουν τις επεμβατικές ή χειρουργικές επιλογές που υπάρχουν.

Επεμβατικές Καρδιολογικές Πράξεις

Η ατρησία της πνευμονικής μπορεί να αντιμετωπιστεί επεμβατικά στο Αιμοδυναμικό Εργαστήριο.

Ablation & βαλβιδοπλαστική. Στην περίπτωση που οι πτυχές της βαλβίδας είναι ενοποιημένες, ο ιατρός μπορεί να κάνει ablation –να εφαρμόσει υψίσυχνο ρεύμα- ή να χρησιμοποιήσει σύρμα για να δημιουργήσει μικρή οπή στο κέντρο της βαλβίδας και στη συνέχεια με τη χρήση μπαλονιού να ανοίξει την πνευμονική βαλβίδα.

Κολπική διαφραγματοστομία με μπαλόνι. Με τη χρήση του μπαλονιού μεγαλώνει η οπή (ωοειδές τρήμα) στο τοίχωμα μεταξύ των δύο άνω θαλάμων της καρδιάς. Το ωοειδές τρήμα κανονικά κλείνει μετά τη γέννηση. Αν επέμβουμε στο ωοειδές τρήμα, αυξάνεται ο όγκος αίματος που φθάνει στους πνεύμονες.

Τοποθέτηση πρόθεσης (στεντ). Υπάρχει επίσης η δυνατότητα τοποθέτησης πρόθεσης στο σημείο συνάντησης της αορτής και της πνευμονικής αρτηρίας (αρτηριακός πόρος). Ο αρτηριακός πόρος όπως και το ωοειδές τρήμα κλείνει μετά τη γέννηση.

Καρδιοχειρουργική Αντιμετώπιση

Ενα παιδί που πάσχει από ατρησία της πνευμονικής μπορεί να υποβληθεί σε σειρά επεμβάσεων που μπορεί να είναι:

Shunting (Δημιουργία επικοινωνίας – μετάφραση;). Δημιουργείται παράκαμψη από την αορτή προς τις πνευμονικές αρτηρίες, η οποία επιτρέπει την κυκλοφορία ικανοποιητικής ποσότητας αίματος προς τους πνεύμονες.

Επέμβαση Glenn. Μία από τις φλέβες μέσω της οποίας το αίμα φθάνει στην καρδιά, συνδέεται με την πνευμονική αρτηρία. Μία άλλη φλέβα εξακολουθεί και παροχετεύει αίμα στη δεξιά κοιλία, η οποία στη συνέχεια το προωθεί προς την πνευμονική αρτηρία. Με την επέμβαση Glenn, δίνεται η δυνατότητα στη δεξιά κοιλία να μεγαλώσει σε μέγεθος.

Επέμβαση Fontan. Με την επέμβαση αυτή δίνεται η δυνατότητα στην κυκλοφορία του αίματος να κατευθυνθεί απευθείας στην πνευμονική αρτηρία.

Μεταμόσχευση καρδιάς. Η μεταμόσχευση καρδιάς προσφέρει λύση στην περίπτωση που δεν είναι δυνατή η επιδιόρθωση.

 

Οδηγίες για τον ασθενή

Οταν θα βρίσκεστε στο σπίτι σας, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας με τους εξής τρόπους:

• Λήψη τροφής. Επειδή το παιδί σας μπορεί να έχει δυσκολία στην πρόσληψη τροφής, μπορείτε να του δίνετε συχνά μικρά γεύματα.
• Προληπτική λήψη αντιβίωσης. Ο θεράπων ιατρός θα σας συστήσει τη λήψη αντιβίωσης ως προληπτικό μέσο πριν από οδοντιατρικές ή άλλες επεμβατικές πράξεις για την ενδοκαρδίτιδα. Επίσης, μάθετε στο παιδί σας να φροντίζει την υγιεινή των δοντιών του.
• Συμμετοχή στο παιχνίδια και σε δραστηριότητες. Το παιδί σας πρέπει να έχει τη δυνατότητα να παίζει και να δραστηριοποιείται όσο το επιτρέπει η κατάσταση της υγείας του. Ο παιδοκαρδιολόγος θα σας συμβουλεύσει ποιες δραστηριότητες θα ταίριαζαν καλύτερα στο παιδί σας.
• Ακολουθείτε πιστά το πρόγραμμα εμβολιασμού που σας συστήνει ο ιατρός σας.
• Τηρείτε το πρόγραμμα επισκέψεων στον ιατρό.